Το έθιμο
Το απόγευμα του Σαββάτου οι φίλες και οι γυναίκες από το ψίκι (σόι) της νύφης, έβαζαν μέσα σε μια κούπα την χένα, μια ερυθροκαστανή χρωστική ουσία που χρησίμευε κυρίως στην βαφή μαλλιών και νυχιών και 3 λευκά κεριά που συμβόλιζαν την Αγία Τριάδα. Τα κεριά τα άναβαντρεις πρωτοστέφανες γυναίκες που ζούσαν οι γονείς τους. Έβαφαν τις άκρες των δακτύλων των χεριών της νύφης και μετά έβαφαν και την άκρη του μικρού δάκτυλου του δεξιού χεριού τους, ως μάρτυρες αυτού του γάμου.
Εκείνο το βράδυ η νύφη θα κοιμηθεί με ένα αγοράκι στα δεξιά και ένα κοριτσάκι στα αριστερά της, για να είναι τυχερός ο γάμος της, να τεκνοποιήσει και το πρώτο παιδί να είναι αγόρι.
Το πρωί της Κυριακής γίνεται το ξύρισμα του γαμπρού. Ο γαμπρός κάθεται σε μια καρέκλα, τα πόδια του είναι μέσα σε ένα ταψί που έχει ρύζι, κουφέτα και λουλούδια και καθώς ο μπαρμπέρης τον “ξουρίζει”, οι φίλοι και οι δικοί του τον τραγουδούν.
Τα ξυράφια και τα κουφέτα, το ρύζι και τα λουλούδια του ταψιού, τυλιγμένα σε μια πετσέτα τα φυλάνε για το καλό του γάμου, ενώ τα χρήματα απ’ το ταψί τα μαζεύει ο μπαρμπέρης για τον κόπο του.
Την Κυριακή πρωί, το αγοράκι και το κοριτσάκι που κοιμήθηκαν με την νύφη, ρίχνουν νερό στα χέρια της για να πλυθεί και αυτή με την σειρά της τα κερνά με χρήματα.
Στην συνέχεια οι ελεύθερες φίλες της νύφης την ντύνουν, την στολίζουν και την τραγουδούν (“Σήμερα μαύρος ουρανός”). Ο πατέρας της νύφης με το “κουλίκι” (τσουρέκι του γάμου) την σταυρώνει και της εύχεται. Έπειτα όλοι την “αλατίζουν”, την ραντίζουν δηλαδή με έναματσάκι βασιλικό κάνοντας το σημείο του Σταυρού πάνω από το κεφάλι της, ρίχνουν κέρματα στο ταψί και της εύχονται.
Ακολουθεί το σπάσιμο του κουλικιού πάνω από το κεφάλι της νύφης και το μοίρασμά του. Οι ελεύθερες βάζουν το δικό τους κομμάτι κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν στον ύπνο τους τον αγαπητικό τους.
Ο γαμπρός μετά το ξύρισμα, με την βοήθεια των φίλων του ντύνεται και με την συνοδεία του παράγαμπρου ξεκινάει για την εκκλησία.
Ο κουμπάρος και οι συγγενείς του γαμπρού, πάνε με όργανα να πάρουν την νύφη. Όταν φτάσουν στο σπίτι της, οι φίλες της ασφαλίζουν την πόρτα και για να ανοίξουν ζητούν χρήματα, δίνοντας έτσι έμφαση στην προσωπικότητα και την αξία της νύφης.
Ακόμη, ο κουμπάρος πληρώνει και για το παπούτσι της νύφης, το οποίο κρύβουν οι φίλες της και στην σόλα έχουν γράψει τα ονόματά τους.
Ο πατέρας και ο αδερφός της νύφης την συνοδεύουν έξω από το πατρικό της σπίτι τραγουδώντας το “Σήμερα γάμος γίνεται”.
Μόλις βγει έξω, γυρίζει αργά και σεμνά προς το σπίτι και κάνει ευλαβικά τρεις μετάνοιες, φιλάει το χέρι του πατέρα, της μάνας και των στενών της συγγενών και κατεβαίνει στην αυλή, όπου ο μπράτιμος (παράγαμπρος) ξεκινάει το χορό, έπειτα χορεύει μπροστά η νύφη και ένας-ένας οι δικοί της και με τον τρόπο αυτό την αποχαιρετούν. (ακούγεται το τραγούδι “σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε”).
Στην εκκλησία περιμένει ο γαμπρός με την ανθοδέσμη (προσφέρει τα λουλούδια στη νύφη και αυτή του φιλά το χέρι).
Μετά την Στέψη όλοι μαζί πηγαίνουν στο σπίτι του γαμπρού με την μουσική (Συγκαθιστός, “Βασίλεψε ο αυγερινός”). Τρεις καλοχορευτές ή καλοχορεύτριες, κρατώντας καθρέφτη ο ένας, σκούπα ο άλλος και πανέρι ο τρίτος (σύμβολα του καλού χαρακτήρα της νύφης) χορεύουν και ρίχνουν ρύζι με λουλούδια και κουφέτα στους νιόπαντρους, για να ριζώσουν και να είναι όμορφη και γλυκιά η ζωή τους.
Στην αυλή του περιμένει η μάνα του γαμπρού. Τους καλωσορίζει κρατώντας δύο ποτήρια. Το ένα με νερό, το άλλο με κρασί και έχουν μέσα τους κέρματα. Αφού χορέψει λίγο, τα αδειάζει μπροστά στα πόδια τους και τους εύχεται.
Επίσης, στο κεφαλόσκαλο η μάνα κερνά γλυκό στους νιόπαντρους και στον κουμπάρο και τους εύχεται. Μετά η κουμπάρα ρίχνει το πανέρι και αν πέσει μπρούμυτα η νύφη θα γεννήσει αγόρι και ανάσκελα κορίτσι.
Για να περάσουν την πόρτα του σπιτιού οι νιόπαντροι πατάνε σίδερο με το δεξί τους πόδι, για να είναι σιδερένιοι και γεροί στο νέο σπιτικό τους. Εκεί η πεθερά προσφέρει στην νύφη ένα καρβέλι ψωμί για το καλό, άσπρο μαλλί για να ζήσει ως τα βαθιά γεράματα και ένα νεογέννητο αγοράκι, για να είναι το πρώτο τους παιδί αγόρι. Η νύφη δωρίζει στο αγοράκι αυτό ένα μαντήλι, που το έβαλαν στην καλτσοδέτα της οι φίλες της καθώς την έντυναν.
Βγαίνουν οι νιόπαντροι στην αυλή και η νύφη χορεύει μπροστά, ο γαμπρός ακολουθεί. Έπειτα, με καλή σειρά χορεύουν τους νιόπαντρους οι κουμπάροι, μέχρι το πρωί (“Ωραία που είναι η νύφη μας”).
Έλαβαν μέρος οι μαθητές της Ε΄Τάξης με μερική συμμετοχή από μαθητές της Δ΄Τάξης.
Χορευτικά – κείμενα/παρουσίαση : Εκπ/κοι Φυσικής Αγωγής
Φωτεινή Τσαρουχά & Δημήτρης Λαρίσης
[slideshow id=105][nggallery id=105]